Continuïteit testen via TMAP

Waarom software continuïteit belangrijk is (en vaak vergeten wordt)

In softwareteams draait alles om snelheid. Nieuwe features, snellere releases, kortere sprints, kortom: alles om zo snel mogelijk meer waarde te creëren. Maar snelheid zonder continuïteit is als een racewagen zonder remmen: spectaculair, tot het misgaat.

Maar zonder aandacht voor de kwaliteitsattribuut continuïteit:

• Wordt herstel bij een storing pure paniek.
• Duurt downtime langer dan nodig.
• Blijken back-ups niet te werken.
• Is de afhankelijkheid van “die ene DevOps-engineer” levensgroot.

En dat terwijl continuïteit geen luxe is. Het is wat bepaalt of je systeem blijft draaien tijdens en na een storing. Of je organisatie overeind blijft als er iets onverwachts gebeurt. En of gebruikers nog vertrouwen hebben als alles even stilvalt.

Wat betekent continuïteit binnen TMAP?

Binnen TMAP gaat continuïteit over één centrale vraag: hoe goed blijft je systeem beschikbaar (ook als het tegenzit)? Het draait om meer dan uptime. Het gaat over herstelbaarheid, robuustheid en slim omgaan met risico’s.

TMAP verdeelt continuïteit in vijf onderdelen, die samen bepalen hoe betrouwbaar je systeem echt is. Laten we de belangrijkste kort doornemen.

1. Bedrijfszekerheid – blijft alles draaien zoals bedoeld?

Bedrijfszekerheid draait om stabiliteit in de dagelijkse operatie. Hoe betrouwbaar is de verwerking van data, transacties of berichten? Blijft alles lopen als de belasting toeneemt of een onderdeel vertraagt?

Een systeem met hoge bedrijfszekerheid heeft ingebouwde foutafhandeling, duidelijke logging en voorspelbaar gedrag onder druk. Denk aan automatische retries, alerts bij vertraging of fallback-mechanismen voor kritieke processen.

Binnen TMAP toets je dit door te kijken naar de “happy flow” én de uitzonderingen. Wat gebeurt er als een invoer onvolledig is, een service tijdelijk niet reageert of een API-call vertraagd wordt? Bedrijfszekerheid gaat niet over of iets werkt, maar over of het blijft werken wanneer de omstandigheden veranderen.

Het doel: een systeem dat niet alleen goed draait tijdens de demo, maar ook op maandagochtend om half negen, wanneer de hele organisatie tegelijk inlogt.

2. Robuustheid – hoe goed vangt je systeem een klap op?

Robuustheid gaat over veerkracht: hoe goed kan je systeem omgaan met verstoringen, fouten of tijdelijke storingen zonder dat het hele platform onderuitgaat?

In de praktijk betekent dat: fouten vangen zonder crash, processen hervatten zonder dataverlies en bij storingen gecontroleerd afschalen in plaats van volledig stilvallen. Een robuust systeem weet wat het moet doen als er iets misgaat en communiceert dat helder via foutmeldingen of alerts (die ook daadwerkelijk aankomen).

TMAP helpt teams om robuustheid te testen door zogenaamde “negative testing” en stresstests op te nemen in de testaanpak. Simuleer bijvoorbeeld een plotselinge netwerkonderbreking, een volle database of een onbereikbare externe API. De vraag is dan niet of het systeem blijft werken, maar hoe het reageert.

Een robuust systeem hoeft niet perfect te zijn, maar het moet voorspelbaar reageren op imperfectie. En dat is precies waar TMAP waarde toevoegt: het maakt robuustheid meetbaar en herhaalbaar te testen.

3. Herstelbaarheid – hoe snel sta je weer op na een crash?

Herstelbaarheid is de mate waarin je een systeem kunt terugbrengen naar een stabiele, werkende toestand na een storing of incident. Het gaat om snelheid, precisie en controle: hoe lang duurt het om data te herstellen, processen opnieuw te starten en gebruikers weer toegang te geven?

Veel teams denken dat hun back-upstrategie op orde is. Tot het moment dat ze die nodig hebben.

Bij TMAP draait herstelbaarheid daarom niet alleen om het hebben van back-ups, maar om het structureel testen van herstelprocedures. Denk aan:

• Het uitvoeren van gecontroleerde restore-tests;
• Het valideren van back-updata op volledigheid;
• Het testen van rollback-scripts en migratiescenario’s.

Een systeem met hoge herstelbaarheid heeft niet alleen een plan B, maar weet ook dat dat plan werkt. Het verschil tussen een ramp en een routine zit vaak niet in technologie, maar in voorbereiding.

4. Degradatiemogelijkheid – doorwerken ondanks uitval

Soms is het beter dat een systeem iets blijft doen dan helemaal niets. Dat is waar degradatiemogelijkheid om draait: kan de kern van je applicatie blijven functioneren als een deel van het systeem uitvalt? 

• Stel: een webshop verliest tijdelijk de betaalmodule. 
• De ideale wereld zegt: alles moet blijven werken. 
• De echte wereld zegt: zorg dat klanten tenminste nog kunnen bestellen en dat betalingen later worden verwerkt.

Testen op degradatie betekent dus dat je onderzoekt hoe het systeem reageert als onderdelen tijdelijk niet beschikbaar zijn (en of die “noodmodus” gecontroleerd verloopt in plaats van chaotisch).

Binnen TMAP toets je dit met scenario’s waarin componenten bewust worden uitgeschakeld. Denk aan load balancers die uitvallen, queue-services die tijdelijk geen berichten verwerken of API’s die time-outs geven. Het doel is niet om fouten te voorkomen, maar om te leren of je systeem ertegen bestand is.

5. Uitwijkmogelijkheid – altijd een plan B

Als alles platligt, wil je kunnen overschakelen. Uitwijkmogelijkheid meet in hoeverre een systeem elders (bijvoorbeeld in een andere regio, cloudomgeving of datacenter) kan worden voortgezet.

Failover klinkt vanzelfsprekend, maar in de praktijk gaat het vaak mis. Waarom? Omdat de uitwijk omgeving zelden echt getest wordt. De back-up database wordt nooit aangesproken, scripts zijn verouderd, en niemand weet of de DNS-wissel wel goed verloopt.

Met TMAP kun je dit soort scenario’s opnemen in je teststrategie. Denk aan:

• Het simuleren van een failover naar een secundaire omgeving.
• Controleren of alle dependencies (API’s, logging, monitoring) blijven werken na de switch.
• Testen of gebruikerssessies behouden blijven bij omschakeling.

Het is technische precisie, maar precies dát onderscheidt teams die brandjes blussen van teams die voorbereid zijn.

Herkenbare praktijkvoorbeelden

De echte waarde van continuïteitstesten merk je pas wanneer het misgaat. En dat gebeurt vaker dan teams willen toegeven.

“De back-up die geen restore bleek te zijn”

Elke nacht een keurig back-upbestand. Totdat er eentje nodig was — en niemand wist dat de restoreprocedure nooit getest was. Resultaat: data kwijt, paniek, slapeloze nachten.

“De staging die niemand durfde te gebruiken”

Er wás een recoveryomgeving. Alleen: niemand wist of die werkte. De credentials waren verouderd, scripts braken halverwege, en niemand had de rechten om iets te herstellen.

“De failover die vastliep”

Tijdens een storing werd overgeschakeld naar een tweede omgeving. Alleen… die bleek niet synchroon met productie. De data was drie dagen oud en de logbestanden misten.

TMAP helpt om zulke situaties structureel te voorkomen. Niet door meer testen te doen, maar door slimmer te testen op weerbaarheid in plaats van perfectie.

Continuïteit toetsen met TMAP

Binnen TMAP toets je continuïteit niet “erbij”, maar als onderdeel van je kwaliteitsstrategie.

Enkele testvragen die helpen:

• Wat gebeurt er als een essentieel component wegvalt?
• Zijn er duidelijke herstelprocedures gedocumenteerd?
• Kun je terugvallen op een vorige release zonder dataverlies?
• Is er getest of monitoring correct reageert bij incidenten?

TMAP biedt handvatten om deze vragen te vertalen naar concrete testgevallen en risicoanalyses. Zo bouw je niet alleen betrouwbare software, maar ook vertrouwen bij je team en stakeholders.

Hoe helpt Testlearning jou hierbij?

Bij Testlearning draait alles om het structureel borgen van kwaliteit in moderne ontwikkelomgevingen. In de e-learning TMAP: Quality for Cross-Functional Teams leer je hoe je continuïteitstesten opneemt in je werkprocessen of je nu tester, developer of product owner bent. Je leert:

• hoe je testscenario’s opzet voor robuustheid en herstelbaarheid;
• hoe je risico’s vroegtijdig identificeert in Agile- en DevOps-teams;
• hoe je met TMAP continuïteit zichtbaar én meetbaar maakt.

Volg de training waar en wanneer het jou uitkomt: op laptop, tablet of mobiel.